Het opkweken van kerststerren begint elk jaar in Afrika. Van daaruit worden stekken van de planten naar Europa gevlogen om hier verder opgekweekt te worden tot prachtexemplaren.
Transport Magazine
Groeten uit Afrika.
Selecta One telen hun kerststerren in Oeganda. Daar gaan ze, net zoals hier, op reis met nog een ster.
Uit iets eenvoudigs ontstaat kleurenpracht.
De zon staat vrijwel loodrecht aan de hemel en bakt het leem van de straten zo hard als beton. De aanwezige richels op het wegdek dwingen het verkeer om heel langzaam te rijden. Wie harder rijdt, loopt het risico dat een as breekt. “Die obstakels hebben twee voordelen”, vertelt Peter Muwanga. “Er is niemand die met hoge snelheid gaat rijden, waardoor het niet zo stoffig wordt. Bovendien krijgen handelaren langs de weg hierdoor de kans om automobilisten hun producten aan te bieden. Zo gaat dat bij ons in Oeganda.”
Muwanga is met zijn Axor 1823 met koelopbouw bijna elke dag op weg tussen Wagagai en vliegveld Entebbe. De chauffeur en zijn lading worden ondanks de gematigde snelheid voortdurend flink door elkaar geschud. Muwanga is eraan gewend. De vracht, stekken van kerststerren, is immers goed verpakt en bovendien gekoeld. Die stekken worden door tuinderijen in Europa opgekweekt tot fraaie planten die heel erg geliefd zijn. “Mijn zendingen hebben nog nooit een vlucht gemist”, vertelt Muwanga trots. “Op onze Axor kan je namelijk voor de volle 100 procent vertrouwen!“
Muwangas werkgever is de Wagagai farm, die op ongeveer een uur rijden van Kampala, de hoofdstad van Oeganda, ligt. Selecta One, een Duits tuinbouwbedrijf, heeft grote delen van deze farm gepacht om onder andere kerststerren te planten.
Het werk van het bedrijf is heel grondig verdeeld. Muwanga krijgt tijdens de oogsttijd samen met zijn 1.000 collega’s op de kwekerij alleen de groene bladeren van de moederplanten te zien. “En daarvan hebben ook nog eens alleen de jonge scheuten nodig. Die snijden we af en daarna verzenden we ze zo snel mogelijk als stekken”, vertelt de chauffeur. Dat gebeurt uitsluitend met het vliegtuig. In Europa worden de kerststerren vervolgens opgekweekt tot volwassen planten totdat de kleurige kroon zich heeft ontwikkeld.
Nauwgezette hygiëne.
Er moet heel veel werk worden verricht voordat de stekken kunnen worden geoogst. Tijdens dat proces worden heel strenge hygiëneregels nageleefd. In Wagagai worden de stekken in een afgezonderde en perfect geventileerde kas geplant. Nadat werknemers hun werkkleding, handschoenen en speciaal schoeisel hebben aangetrokken, mogen ze, nadat ze uitgebreid hun handen hebben gewassen, de kas betreden. Maar ze mogen de planten niet aanraken. “Er zijn honderden ziekten waarvoor die onze planten kunnen aantasten”, zegt Wilson Keter, productiemanager van Selecta One. “Als je consequent hygiënisch te werk gaat, hoef je geen giftige bestrijdingsmiddelen te gebruiken.”
55
miljoen stekken levert Selecta One uit Oeganda elk jaar.
“Als je consequent hygiënisch te werk gaat, hoef je geen giftige bestrijdingsmiddelen te gebruiken.”
20
hectare is in gebruik door de Wagagi farm.
Hier in Oeganda heeft het kweken van kerststerren, die oorspronkelijk uit Mexico afkomstig zijn, één groot voordeel: het klimaat. Het land bij de evenaar ligt op een hoogvlakte, naast het Victoriameer, waardoor het nooit te heet of te koud is. Bovendien is er aan zoet water geen enkel gebrek. “Maar ook vanuit ecologisch standpunt is het zinvol om de stekken hier in Afrika te produceren”, zegt Keter. “De CO₂‑uitstoot die verwarmde kassen in Europa zouden produceren, is vele malen groter dan de CO₂‑voetafdruk die wij achterlaten door de stekken met het vliegtuig te vervoeren.”
Een neus voor trends.
De reis van de stekken gaat vrijwel altijd direct naar Brussel en Amsterdam. Van daaruit is het niet ver meer naar afnemers in Frankrijk, Nederland of Duitsland, waar klanten van Selecta One zoals Inga Balke de planten verder opkweken. Inga Balke, landbouwkundig ingenieur, is bedrijfsleider bij tuinderij Krayenhagen in Holstein, een familiebedrijf met heel veel tradities.
Het milieu ontzien staat hoog in het vaandel bij haar bedrijf. Inga Balke werkt dan ook alleen met onschadelijke bestrijdingsmiddelen. Daarnaast worden ook biologische bestrijdingsmiddelen gebruikt zoals roofmijten en sluipwespen om bijvoorbeeld de gevreesde witte vlieg te bestrijden. En voor verwarming wordt gebruikgemaakt van een biogasinstallatie van een boer in de buurt.
Balke leidt de zaak met hart en ziel. En met de nodige kennis. Maar ze moet ook een goede neus hebben voor trends: “Ik moet al vroeg in het jaar besluiten welke soorten en kleuren we in het komende seizoen zullen aanplanten. Als ik ernaast zit, blijf ik met mijn producten zitten.” Dan is het werk van een paar maanden allemaal voor niets geweest.“
In het holst van de nacht, om één uur, staat Balke elke dag in de bloemengroothandel van Hamburg om haar planten aan klanten te leveren. In de adventstijd vervoert ze met haar Atego 818 vooral kerststerren. Tot half negen ’s ochtends worden er zaken gedaan met bloemisten uit de regio. Daarna gaat Balke terug naar haar bedrijf.
Balke zit ook graag zelf achter het stuurwiel van de rode Atego met verwarmde, gesloten Wilko‑opbouw. “Hij mag dan wel heel groot zijn, maar rijdt bijna net zo lekker als een personenwagen.” Het is vooral de automatische transmissie PowerShift 3 die haar uitstekend bevalt. “Ik hoef niet te schakelen en kan me helemaal op het verkeer concentreren.”
Terwijl Balke in haar comfortabele Atego weg lijkt te zoeven over het wegennet in het noorden van Duitsland, hobbelt Peter Muwanga ondertussen langzaam verder in Oeganda, met alle vertrouwen in de robuustheid van zijn Axor. Zijn lading moet voortdurend worden gekoeld, terwijl Balke in de winter moet stoken om te voorkomen dat de stekken bevriezen. Ze hebben echter één ding gemeen: allebei zijn ze zonder meer overtuigde liefhebbers van Mercedes‑Benz vrachtwagens en kerststerren.
Foto’s: Allan Gichigi, Christian Schmid
Video: Martin Schneider‑Lau