Geroutineerd pakt Rudolf Maier met de grijper van de kraan de dolly die op de achterkant van zijn Arocs rust. Behoedzaam zet hij de tweeassige drager op de grond achter de vrachtwagen neer. Vervolgens grijpt hij een van de kolossale stammen aan de rand van de bosweg. Hij tilt het reusachtige stuk hout en doet het kantelen tegen een met tanden voorzien uitsteeksel van de arm, ook wel kam genoemd. Nu kan hij de stam gebruiken om de dolly naar achteren in de juiste positie te brengen. Dan kan hij de overige stammen beginnen laden. 

Maier staat aan het hoofd van een driemans-houttransportbedrijf uit Lierbach in het Centrale Zwarte Woud. Met zijn kraan is de zelfrijdende ondernemer een virtuoos. Verbazingwekkend snel en tot op de centimeter precies draait en keert hij de tot twee ton zware stukken hout om ze precies tussen trekker en dolly te plaatsen. Wanneer al het hout geladen is, vormt dit zo samen een stabiele eenheid, die veilig naar de zagerij kan worden vervoerd.

“Je moet een gevoel voor het hout ontwikkelen, precies inschatten waar je de stam moet grijpen, hoe zwaar hij is en of de kraan hem vrij kan tillen of dat de boom over twee opleggercombinaties verdeeld moet worden”, vertelt de 51‑jarige chauffeur. “Bij sommige stammen stoot zelfs de kraan op de eigen grenzen.”

Ook bij het verplaatsen van de vrachtwagencombinatie in de nauwe engtes van het bos past elk manoeuvre van de bedrijfsleider. Het is een indrukwekkend beeld hoe het zware transport van langhout over nauwelijks verharde wegen het dal in rijdt: de gele waarschuwingslichten vooraan en achteraan knipperen in de maat Tot op de centimeter precies leidt Maier de 40 ton door elke haarspeldbocht. De dolly – enkel door de stammen en dunne voedingskabels met de Arocs verbonden – blijft daarbij als door een spookhand gestuurd altijd precies in het spoor van de trekker.

Opbouwfabrikant Doll heeft de meesturende dolly van het type ratioplus samen met de TU Karlsruhe ontwikkeld. Al tijdens het ontstaan van dit proces heeft Rudolf Maier meegewerkt aan praktijktests. “De automatische spoor‑in‑spoor-nabesturing is vooral in het bos een enorme verlichting van het werk”, vertelt Maier. Toch wordt alles wat rondom de dolly gebeurt ook met camera’s gecontroleerd – zeker is zeker. En als een hoek toch eens te smal blijkt, is de bestuurder in staat om de assen van de ratioplus tijdens het rijden met afstandsbediening zo te verstellen dat de combinatie nog door de bocht kan worden gedwongen.

Niet alleen de slimme dolly van Doll is bijzonder, ook het trekkende voertuig is dat: het transportvoertuig voor langhout van Rudolf Maier is namelijk het eerste in zijn soort dat op basis van de Arocs werd gebouwd. Het voertuig is uitgerust met de Multimedia Cockpit, de geoptimaliseerde sturing van de snelheidsregelaar en de versnellingsbak Predictive Powertrain Control en de MirrorCam.

Vooral de digitale achteruitkijkspiegel bevalt Maier: “Vuil en water kunnen het systeem niet aantasten. Dat is dus duidelijk beter dan bij een glazen achteruitkijkspiegel. Bovendien worden de grote spiegels in het bos vaak door takken en twijgen tegen het voertuig gedrukt. Dat gebeurt niet met de kleine camera‑armen van de MirrorCam. Goed vind ik ook dat het zicht door de zijruiten vrij is, omdat de camera’s boven op het dak aangebracht zijn en geen spiegel het zicht verhindert. Dat is een extreem goede hulp bij het manoeuvreren en in scherpe bochten.”

Maier heeft gekozen voor een luchtgeveerde Arocs 2658 6×4 met wielbasis 3,90 meter. Het voertuig wordt aangedreven door de topmotor OM 473 met een cilinderinhoud van 15,6 liter, een royaal vermogen van 425 kW en een maximumkoppel van 2.800 Newtonmeter. Daarmee overwint de trekker ook de steilste hellingen in het Zwarte Woud soeverein.

Maier koopt al sinds 1989 vrachtwagens van Mercedes‑Benz. Het huidige voertuig is al zijn twaalfde truck met de ster. Omdat de huidige, bijzonder robuuste en zuinige zescilinder‑in‑lijn motoren hoger zijn ingebouwd dan de V-motoren vroeger, heeft Maier bij de ombouwer Bickel een insnijding in het dak laten maken. Zo kan hij zijn Loglift-kraan, type 251 met verstelpomp, op de cabine leggen als het voertuig geladen is en blijft de hoogte toch nog onder de 3,95 meter.

“Er zijn wel kranen die achter de cabine kunne samengevouwen worden”, vertelt Maier. “Dan is een insnijding niet nodig. Die modellen zijn echter zwaarder en hebben meer opbouwruimte nodig. Dan zou ik minder laadvermogen hebben en een langere wielbasis moeten kiezen, wat ten koste gaat van de wendbaarheid.”

De transporteur wil gewoon het beste voertuig voor het bos en de weg. “Ik ben al heel lang actief en heb gewoon geen zin in compromissen die ten koste gaan van efficiëntie en veiligheid.” Zijn klanten, vooral houtzagerijen, bosbedrijven en houthandelaars, juichen die houding toe. Want ze weten: Maier transporteert langhout altijd zoals afgesproken.

Toen vroeger “Holländer Tannen” als scheepsmasten werden gebruikt, werd die houtsoort met reusachtige vlotten van de rivieren in het Zwarte Woud via de Rijn naar Amsterdam vervoerd en voor de scheepsbouw ingezet. Tegenwoordig wordt langhout meestal gebruikt als bouwmateriaal voor bijvoorbeeld dakconstructies. “De dakspanten zijn meestal langer dan tien meter en moeten uit één stuk vervaardigd worden”, legt Rudolf Maier uit, van wie de grootvader al aan houttransport deed. “De stammen die ik vervoer, zijn tot 20 meter lang. Zo kan de zager uit de grote stam het beste stuk voor zijn balken kiezen.“ Dat zegt hij terwijl hij  zijn stukken hout aflaadt  bij houtzagerij Müller in Renchtal aan de voet van het Zwarte Woud – veilig en snel, als een echte kraanvirtuoos.